Bundan yıllar önce, Giresun hakkında hiçbir şey bilmezken, valilik tarafından basılan bir kitapçıkta görmüştüm “Kirazın Anavatanı Fındığın Başkenti Giresun” sloganını. İşte buna istinaden sizlere Giresun’da kirazı tanıtmak isterim.
Kiraz bildiğimiz üzere kırmızı, mor, pembe ve beyaz renklerde tatlı mı tatlı bir meyve. Çocukluğumuzda kulaklara asılıp küpe yapılan. Yazın ağacından inilmeyen ve her yerimize bulaşarak annelerimizden fırça yememize sebep olan bir meyve…
Peki ya Giresun için kiraz desek;
Kiraz ayı girende
Ustalar vurun rende
İki gece bir olsa
Yar koynuma girende
Abrul verir gülleri
Kırmızıdır her biri
Ben seni seviyorum
Kiraz ayından beri
İlk olarak hepimizin aklına gelen Giresun isminin Kiraz’dan geldiğine dair anlatılan rivayetler. Bu konu hakkında bilgiyi Eda arkadaşımız “Giresun ismi nereden geliyor?” başlıklı yazısında vermişti. Az da olsa değinmek gerekirse şöyle bir rivayet anlatılır: Romalı kumandan Lucullus, kiraz ağacını Giresun’dan alarak, Roma’ya getirmiş, buradan dünyaya yayılmıştır. Lâtinler bu yüzden Giresun’a “Chirizonda, Kerasounde, Cera Sonte” demişlerdir. Doğruluk payı var mıdır bilinmez ama “Kiraz’ın Anavatanı Giresun” denmesinin sebebi işte budur.
Elbette kirazın Giresun için bir diğer önemi ise Kiraz Tuzlusu’dur. Çoğumuzun vazgeçilmezi olan bu yemek zamanında tuzlanan kirazın kavrulması ile yapılır. Gördüğüm kadarıyla yalnızca beyaz kirazdan yapılan bu yemeğin tadı yiyenlerin damağında kalır. (Diğer kiraz türlerinden yapılıp yapılmadığını bilmiyorum)
Bunların haricinde kiraz; türkülere ve manilere de konu olmuştur elbette.
Bu manilerde ve türkülerde daha önce yazdığım “Giresun’un bilinmeyen takvimi” yazısında detaylı şekilde açıkladığım “Kiraz Ayı (Haziran)” çokça kullanılmıştır.
Mani ve türkü konusu açılmışken kemençenin kalitelisinin kiraz ağacından yapıldığını söylemeden geçmek olmaz. Bu durum da manilere ve türkülere sıkça yansımıştır.
Ey kemençe kemençe
Kirazın dalı mısın
Meraklı çalıyorsun
Benden sevdalı mısın
Hayatımızın aslında her noktasında var olan kiraz artık Giresun’da kaybolmaya yüz tutmuş durumdadır. TÜİK’in yayınladığı verilere göre Giresun genelinde 2010 yılında 2.461 ton, 2011 yılında 1.926 ton, 2012 yılında 3.407 ton ve 2013 yılında 1.670 ton kiraz üretimi gerçekleştirilmiştir. Fındığın bu denli önemli olması kiraza olan değeri azaltmaktadır.
Benim bildiğim kiraz bu kadardır. Elbette sizlerin de bildikleri vardır. Bildiklerinizi yorum kısmında yazmaktan çekinmeyin. Bizleri de bilgilendirin.
Bu arada unutmadan;
Japonya’nın kiraz üretim merkezi olan Sagae şehri kirazın ana yurdunun Giresun olmasından dolayı Giresun’u 1989 yılında kardeş şehir ilan etmiştir. Gemilerçekeği Mahallesinde Kardeş Şehir Sagae Caddesi adında bir cadde mevcuttur. Sagae şehri ile olan kardeşliğimizi de kiraza borçluyuz.
Bu yazımızda Ali Avni Öneş’in 1945 yılında Aksu Dergisi 35. Sayıda yayınlanan Manilerimizde Kiraz adlı yazısından yararlanılmıştır.
Yazının orjinalini okumak için: Kirazın anavatanı Giresun
Bu bir Giresun Blog içeriğidir.
